Bằng Giả

Hoàng Hữu Phước, MIB

21-9-2017

Bằng Giả (1)

Nhân thấy thiên hạ lại đang xôn xao về một đề tài cực kỳ cũ rích đối với vấn nạn “bằng cấp giả” mà nhiều năm trước tôi đã từng nêu ra và miệt thị, song tiếc là đã không bất kỳ ai ở cấp quản lý nhà nước về đào tạo & giáo dục cùng tổ chức nhân sự quan tâm, khiến tạo điều kiện cho biết bao tên thạc sĩ/tiến sĩ mưa sắm bằng cấp giả để ngồi lên các chiếc ghế quyền lực thiệt phá tan nát không những cơ đồ nước Việt mà còn uy danh của Đảng cùng lòng tin của nhân dân về cung cách “trọng dụng nhân tài” của Đảng, tôi nghĩ việc đăng lại một bài viết cũ rích như dưới đây có khi lại trở thành thứ mới mẻ tân kỳ hiện đại chăng?

Đại Học Gà Rừng & Rừng Gà Học Đại

(Bài đăng ngày 28-9-2010 trên Emotino http://www.emotino.com/bai-viet/18827/dai-hoc-ga-rung)

Hoàng Hữu Phước, MIB

28-9-2010

Trên chuyến bay Air France từ Bang Kok đi New Delhi tháng 10 năm 1994 tôi lấy làm lạ khi đọc thấy một mẩu quảng cáo khổ 3cm x 6cm của một trường đại học Mỹ tên Columbia trên trang cuối bìa trong của tạp chí Newsweek rằng họ cung cấp chương trình học hàm thụ khẩn cấp trong ba tháng lấy văn bằng thạc sĩ và tiến sĩ mà không cần phải có cử nhân hay chứng chỉ TOFEL hay Michigan gì cả. Lúc ấy, tôi vừa chấm dứt 8 năm giảng dạy Anh Văn để “kinh doanh quốc tế” ở tuổi 35 vào thời điểm đi công tác nước ngoài là việc cực hiếm đối với “thường dân”, chưa có máy fax, chẳng có mobile phone, chưa có computer, nên tôi tức cười hệ thống giáo dục tào lao của Mỹ, vì rằng Newsweek không phải là báo lá cải nên khi đăng quảng cáo ắt là danh chính ngôn thuận. Hơn hơn mười năm sau tôi hay nhận được qua email vô vàn sự chào giá của những trường đại học Mỹ với nội dung tương tự (thậm chí không phải học hàm thụ cấp tốc ba tháng mà là … khỏi học ngày nào cả, đóng tiền là có văn bằng), và cũng nhờ internet tôi mới biết đó là trò của các diploma mills hay degree mills tức các xưởng cấp văn bằng tức các trường học đại .

Thật ra, các trường học đại mà tiếng lóng ngày nay ở Việt Nam gọi là “đại học gà rừng” là chuyện bình thường kiểu Mỹ, tức đâu có nhu cầu thì ắt có cung ứng. Họ mở trường đại học, có giấy phép, nhưng theo kiểu thực phẩm chức năng – nghĩa là muốn sản xuất thì sản xuất nhưng phải ghi rõ giòng chữ “không phải là thuốc, không có tác dụng chữa bịnh, và không được chuẩn y bởi Cơ Quan Quản L‎ý Dược & Thực Phẩm Hoa Kỳ FDA”; nghĩa là văn bằng “đại học gà rừng” phải ghi rõ giòng chữ “văn bằng này không được các cơ quan giáo dục hữu quan Hoa Kỳ công nhận giá trị”. Trên thực tế, các trường có giấy phép kinh doanh ấy biến thành “đại học gà rừng” khi cấp phát văn bằng không có ghi dòng chữ trên hoặc cấp phát văn bằng với sổ điểm giả về sự tham dự học tập không có thật của người được cấp bằng.

Tình hình văn bằng giả ở Việt Nam có thể khá nghiêm trọng. Thậm chí có vị tiến sĩ khi mời tôi cộng tác đã nói với tôi rằng ông đang mua cho một anh nhân viên cấp cao của ông tấm bằng thạc sĩ để “viện” của ông có thêm “danh giá”; và khi ông nói trình độ tiếng Anh và kiến thức cùng kinh nghiệm kinh doanh quốc tế của tôi đáng là bậc thầy của rất nhiều vị tiến sĩ thực thụ – và thậm chí còn nói tâng bốc tôi quá đáng rằng tôi đáng là bậc thầy của chính ông dù tôi là thạc sĩ còn ông là tiến sĩ – đang giảng dạy ngành Anh Văn và Quản Trị Kinh Doanh ở Việt Nam, và khi biết tôi dự định sẽ học lấy bằng tiến sĩ sau năm hay mười năm nữa, ông lập tức phone ngay trước mặt tôi cho một phụ nữ là giám đốc một công ty ở Hà Nội, bảo cô ấy rằng ông muốn đài thọ chi phí mua cho tôi một bằng tiến sĩ của một đại học Philippines. Khi tôi hốt hoảng xua tay, ông hiểu lầm tôi chê tầm cỡ của trường ấy, nên sau khi cúp máy, ông nói ngay rằng nếu tôi muốn có bằng của một trường “danh giá” thực sự, ông sẽ lo cho tôi một bằng tiến sĩ thực thụ của một viện hàn lâm Nga vì theo lời ông, các viện sĩ Nga đại tài danh tiếng toàn cầu hiện nay rất đói khổ và “các lão ấy” (từ ngữ của vị tiến sĩ khả kính đang bày mưu cho tôi) sẵn sàng chấp bút viết ngay luận án mới đẳng cấp cao thực sự rồi ghi tên tôi vào làm “đồng tác giả” để đương nhiên thành “viện sĩ”, “giáo sư”, “tiến sĩ”! Khi tôi kiếm cớ tháo lui, nói tôi không giỏi tiếng Nga, ông cười hềnh hệch: “Đâu có sao!” Tôi vội chấm dứt mọi sự cộng tác với vị tiến sĩ ấy vì tôi ngờ vực cái học vị tiến sĩ của ông chắc cũng là thứ ông đã có được theo cách ấy, và cũng vì tôi không an tâm cộng tác với một ông tiến sĩ gian giảo đang có trong tay một số nhân viên sắp trở thành thạc sĩ quản trị kinh doanh với bằng cấp “đại học gà rừng” vinh hiển của nước ngoài.

Khi được may mắn sinh ra trong một gia đình dưới sự giáo dục nghiêm túc của cha mẹ, người ta dễ thấy xấu hổ với tổ tiên nếu nhúng chàm đối với các trò gian giảo đặc biệt đối với mua bằng cấp, mua chức vụ. Tôi luôn khuyên học trò mình đừng bao giờ ngơi nghỉ trong trau giồi kiến thức, và bất cứ khi nào có đủ quỹ thời gian và quỹ tiền hãy cố đầu tư học thêm lên các các cấp thạc sĩ và tiến sĩ, và tôi hứa sẽ giúp các em về kiến thức cho các chương trình các em theo đuổi. Thậm chí tôi còn bảo khi có em nào bắt đầu muốn lấy bằng tiến sĩ thì nhớ … rủ tôi cùng lấy chung cho vui để có ngày thầy trò cùng đội mão tiến sĩ nhận bằng trong cùng một buổi lễ – trò đạt tiến sĩ để thăng tiến trong chuyên môn, còn thầy vác bằng tiến sĩ về …cất, làm gương cho con cố gắng như Bố.

Tại các cường quốc văn hóa đều có thông tin đầy ắp và cập nhật thường xuyên danh mục các trường kém chất lượng không có văn bằng có giá trị, hay có chất lượng đáng ngờ, kể cả những đại học gà rừng như qua các links sau:

a- Tất cả các tiểu bang Hoa Kỳ đều có danh mục các trường tại Mỹ (và có khi liệt kê cả các trường nước ngoài) có bằng cấp vô giá trị; chẳng hạn tại

Bang Michigan có danh sách 857 trường đại học khả nghi (http://www.michigan.gov/documents/Non-accreditedSchools_78090_7.pdf)

hay Oregon có http://www.osac.state.or.us/oda/unaccredited.aspx

b- Wikipedia cũng cung cấp thông tin dồi dào về 252 đại học gà rừng tại http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_unaccredited_institutions_of_higher_learning

c- Trong khi đó, CHEA (Hội Đồng Xác Định Giá Trị Văn Bằng Hoa Kỳ) tại trang web http://www.chea.org/degreemills/frmStates.htm còn liệt kê danh mục 99 “tổ chức”, “cơ quan” không được Bộ Giáo Dục Hoa Kỳ cho phép xác định giá trị văn bằng nên mọi “đóng dấu k‎ý tên chứng thực giá trị văn bằng” của bất kỳ ai trong 99 cơ quan ấy đều không có giá trị.

d- Ngay tại Pakistan cũng có danh mục 112 học viện và đại học “gà rừng”để cảnh báo sinh viên nước họ. Thậm chí còn có danh sách những trường đại học Pakistan do các cơ quan tự tổ chức trái chức năng nên văn bằng không có giá trị ngay tại Pakistan (http://web.archive.org/web/20061223061754/http://www.hec.gov.pk/htmls/hei/public_alert1.htm).

Việt Nam có thể dựa vào thông tin đầy ắp tại các websites chính quy trên để phổ biến rộng rãi giúp sinh viên và phụ huynh tránh chọn lầm trường du học. Việt Nam cũng nên noi gương Pakistan vì tại Việt Nam ngày càng phát hiện nhiều cơ sở đào tạo do những cơ quan hay tổ chức không có chức năng thành lập gây ra các vụ lừa lọc hỗn loạn trong xã hội khi “sinh viên” học xong mới biết văn bằng không được cấp hay không có giá trị.

Mọi sự khinh bỉ và miệt thị nghiêm khắc nhất phải luôn được dành cho tệ nạn mua bán văn bằng và sử dụng văn bằng mua bán, vì rằng sự trơ tráo trơ trẽn đã lên đến cùng cực khi có kẻ tự xưng tiến sĩ công khai tổ chức trên mạng xã hội Linkedin và gởi đến tôi bức thư sau: “Chào Ngài. Ngài là người có tài nhưng không có bằng Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh hay Tiến Sĩ vì ngài quá bận rộn không thể đến trường! Chúng tôi sẽ giúp Ngài có văn bằng tốt tại các trường đại học tốt mà chẳng cần học và với chi phí thấp!”

Thậm chí sự trơ trẽn còn được nâng lên cao hơn sau khi nhận được giòng chữ “Cảm ơn. Tôi không cần vì tôi đã là thạc sĩ Curtin rồi” của tôi, hắn còn chèo kéo rằng “Hay quá! Ngài nghĩ sao nếu bây giờ sắm thêm cái tiến sĩ cũng của đúng trường đại học Curtin đã cấp bằng thạc sĩ cho ngài?”.

Chỉ có sự phỉ nhổ vào cái mua bán văn bằng, người ta mới may ra không phải nhìn thấy các mục quảng cáo chễm chệ như của Đại Học Cumbria nào đấy dành cho các CEO học lấy Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh mà không cần có bằng cử nhân (MBA without Bachelor CEO).

Bằng Giả (2)

Cũng như những kẻ mặt dày mày dạn công khai rao bán văn bằng trên mạng xã hội:

“Chúng tôi sản xuất văn bằng của 500 đại học hàng đầu với giá: bằng Cử Nhân 1500 USD, Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh 1700 USD v.v.:

Bằng Giả (4) Bằng Giả (3)

Từ vấn nạn “đại học gà rừng” gồm những nơi sản xuất văn bằng các loại – kể cả ngành y khoa – xã hội các nước ngày càng có nhiều nơi hay nhiều cơ quan biến thành khu “rừng gà học đại” tức những kẻ chơi luật rừng để có học vị, tuy có lông cánh sặc sỡ nhưng không gáy được – câm tịt như hến chẳng nói hay viết được bất kỳ điều gì liên quan đến học thuật hàn lâm nghiêm túc từ sau khi trở thành “thạc sĩ” hay “tiến sĩ” (do quá trình nghiên cứu vài năm cho hàng chục tiểu luận đã hình thành nơi “thạc sĩ/tiến sĩ” thói quen viết lách, tìm đến cái hay của học thuật hàn lâm, và thảo luận nhóm nên đương nhiên sau khi “tốt nghiệp” chỉ còn “thói quen kiểu phản xạ tự nhiên” khi chỉ tìm đọc sách báo nghiêm túc) – hoặc cất tiếng ụt ịt không của loài gà – tức toàn phát biểu linh tinh vớ vẩn – thay vì phải là những lời như nhả ngọc phun châu, cao thượng, cao đẹp, kiến thức và trí thức cao vời, làm tốt đẹp hơn cuộc đời và đem về cho đất nước này nhiều hơn những điều vinh hiển.

Trạng Quỳnh nếu còn sống ắt không dám nằm khỏa thân phơi bụng trắng hếu rốn lồi giữa chợ tay quạt mo đỏ au phành phạch miệng nhai trầu bỏm bẻm nổ tung trời đất thế kia vì rằng cái chữ ngày nay chứa trong muôn tỷ cái “bồ” chứ nào phải số lượng chỉ “đôi ba” nên có vô vàn kẻ bụng bự tham gia nằm lấn chỗ Trạng..

Hoàng Hữu Phước, Thạc-sĩ Kinh-doanh Quốc-tế

28-9-2010

Tham khảo các bài viết sau 2010:

Những Phân Tích Mới L‎ý Giải Vấn Nạn Bất Tương Thích Giữa Đào Tạo & Sử Dụng Nhân Lực Tình Độ Đại Học và Các Biện Pháp Cách Tân. August 4, 2013

Thế Nào Là Nhà Trí Thức February 14, 2014

Nhân Tài Ư? Thật Hỡi Ơi! April 20, 2014

Lại Trí Thức! June 9, 2014

Lời Khuyên Dành Cho Học Sinh October 2, 2014

Lời Khuyên Dành Cho Du Học Sinh Việt Nam February 22, 2015

Khiêm Tốn February 22, 2015

Cựu Nhà Giáo Hoàng Hữu Phước Viết Bức Tâm Thư Gởi Nhà Giáo Hiện Tại Và Tương Lai April 9, 2015

Nhà Trí Thức Tự Phong = Chứng Chỉ C November 3, 2015